Khi nói đến việc lựa chọn các giải pháp mở rộng quy mô Ethereum, các nhà phát triển có nhiều tùy chọn để lựa chọn. Có người lựa chọn các cải tiến chính trên Layer 1 như Ethereum 2.0, có người lại chọn cải tiến trên Layer 2 như Optimism và Arbitrum hoặc các state channels như Polygon hoặc xDai. Để lựa chọn giải pháp mở rộng phù hợp cho dApp, CryptoViet sẽ giải thích sự khác biệt giữa optimistic rollups và zk-rollups để các bạn hiểu hơn về 2 nền tảng công nghệ Layer 2 thông dụng nhất hiện tại.
Optimistic rollups
Optimistic rollup là một công nghệ layer 2 có chức năng mở rộng quy mô hợp đồng thông minh Ethereum và DApps lên đến 100-2000 giao dịch mỗi giây (TPS). Ưu điểm chính của nó so với các giải pháp khác là nó cho phép điều chỉnh các hợp đồng thông minh trên layer 2 bằng cách sử dụng Optimistic Virtual Machine (OVM) giúp giảm chi phí giao dịch của người dùng.
Ethereum L2s tận dụng optimistic rollup bao gồm:
- Arbitrum: TVL 2,65 tỷ đô chiếm 53,54% thị phần TVL Layer 2 *
- Metis: TVL 135 triệu đô chiếm thị phần 2,74% *
- Optimistic: TVL 626 triệu đô chiếm thị phần 12,65% *
- Boba Network: TVL 88,69 triệu đô, chiếm thị phần 1,79% *
* Dữ liệu TVL Layer 2 và thị phần do L2Beat cung cấp.
Zero-Knowledge (ZK) rollups là gì?
Zero-Knowledge rollups (zk rollups) cũng là một phương pháp để mở rộng quy mô chuỗi khối Ethereum bằng cách tạo một layer 2 có thể gói hoặc ‘cuộn lại’ một số giao dịch để giảm bớt lượng dữ liệu mà blockchain chính phải xử lý. Ví dụ: có một giới hạn về số lượng dữ liệu có thể được xử lý trên chuỗi khối Ethereum trong một trường hợp duy nhất, vì vậy zk rollup là một giải pháp cho phép nhiều giao dịch Ethereum hơn được xử lý mà không cần phải xử lý từng giao dịch riêng lẻ.
Ví dụ về Ethereum L2s tận dụng zk-rollups bao gồm:
- Starknet – được sử dụng bởi dYdX và ImmutableX.
- zkSync – được sử dụng bởi các dApp như Yearn Finance, FRAX và Zerion.
Sự khác nhau giữa Optimistic rollups và Zero-Knowledge rollups
Optimstic có khả năng xử lý một khối lượng lớn giao dịch, xử lý tính toán ngoài chuỗi và “cuộn” chúng lại trong một giao dịch đơn giản và gửi chúng lên lên lớp thực thi của Ethereum. Ở Optimstic, các giao dịch được giả định là hợp lệ cho đến khi chúng được chứng minh là sai. Vì thế, thời gian chờ đợi có thể lâu hơn đối với giao dịch trên chuỗi do các thách thức gian lận tiềm ẩn.
ZK rollups cũng sử dụng cơ chế tương tự như optimistic rollups ở chỗ chúng kết hợp một số lượng lớn các giao dịch Layer 2 đã được thực hiện ngoài chuỗi và gửi chúng dưới dạng một giao dịch trên Ethereum. Tuy nhiên, thay vì giả định các giao dịch là hợp lệ cho đến khi được chứng minh gian lận, zk-rollups sử dụng validity proofs để ngay lập tức chứng minh xem các giao dịch có hợp lệ hay không.
So với optimstic rollups, việc phát triển zk-rollup tương thích với EVM là một thách thức do sự phức tạp của công nghệ và khả năng thực thi mã của nó.
Lời kết
Optimistic rollups và zk rollups là hai công nghệ cốt lõi được các Layer 2 sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Mỗi loại công nghệ có những ưu nhược điểm của riêng mình. Nhìn vào TVL các layer 2 anh em có thể thấy optimistic đang chiếm ưu thế hơn, tuy nhiên anh em cũng cần hiểu rõ những rủi ro có thể gặp phải khi sử dụng các layer 2 này nhé!
Ưu điểm
Optimstic rollups: Bất cứ điều gì bạn có thể làm trên Ethereum layer 1, bạn cũng có thể làm với Optimstic rollups vì nó tương thích với EVM và Solidity. Tất cả dữ liệu giao dịch được lưu trữ trên layer 1, có nghĩa là nó an toàn và phi tập trung.
zk-rollup: Thời gian xác thực nhanh hơn vì trạng thái được xác minh ngay lập tức sau khi các bằng chứng được gửi đến chuỗi chính. Tương tự như optimistic, vì dữ liệu cần thiết để khôi phục trạng thái được lưu trữ trên chuỗi layer 1 nên sẽ bảo mật và phi tập trung.
Nhược điểm
Optimstic rollups: Thời gian chờ đợi có thể lên đến vài ngày hoặc thậm chí vài tuần cho đến khi thời gian xử lý gian lận kết thúc.
zk-rollup: Một số chuỗi hoặc Dapp không hỗ trợ EVM do cấu tạo phức tạp của zk-rollup.
Trên đây là toàn bộ những kiến thức về 2 nền tảng công nghệ layer 2 này mình muốn cung cấp đến anh em. Mong những kiến thức trên có thể giúp ích anh em trong quá trình đầu tư. Xin chào và hẹn gặp lại ở những bài viết sau.
Trả lời