Fiat money – hay còn gọi là tiền pháp định, nó đang làm yếu đi các giá trị tạo động lực, và tạo ra một xã hội chỉ được thúc đẩy bởi việc tiêu thụ tài nguyên, không đem lại các giá trị sản xuất.
Đây là một bức tâm thư của Jimmy Song – một nhà phát triển, nhà giáo dục, doanh nhân và là một lập trình viên Bitcoin với hơn 20 năm kinh nghiệm.
Lời giới thiệu
Chúng ta mong muốn những điều tốt đẹp sẽ đến, luôn muốn sống trong một ngôi nhà đẹp, ăn những món ăn ngon và có những mối quan hệ viên mãn. Chúng ta muốn du lịch đến những nơi xa lạ, nghe những bản nhạc và trải nghiệm những niềm vui. Chúng ta muốn xây dựng một cái gì đó trường tồn, đạt được điều gì đó vĩ đại và tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn cho ngày mai.
Tất cả những điều này đều là một phần mơ ước của mỗi người, của xã hội và của cả nền nhân loại tiến bộ. Thật không may, tất cả những mơ ước này và nhiều thứ khác nữa đều sẽ bị hủy hoại. Chúng ta mong muốn những thứ tốt đẹp, nhưng chúng ta sẽ không thể có chúng được – tất cả là do tiền pháp định.
Ảnh minh họa – Nguồn: Internet
“Họ” thì muốn có quyền quyết định sự thịnh vượng và tiến bộ. Họ giống như các nhà giả kim, những người muốn biến chì thành vàng thông qua một công thức nào đó. Nhưng trên thực tế – họ tệ thật. Họ giống như một đứa trẻ năm tuổi với suy nghĩ: chỉ cần ước là sẽ có thể bay.
Đúng là những kẻ say sưa ảo tưởng về quyền lực, giới tinh hoa nghĩ rằng chỉ bằng cách ra lệnh thì điều đó sẽ xảy ra một cách kỳ diệu. Và đó thực sự là nguồn gốc của từ “Fiat”. Từ này theo nghĩa đen là “Let there be” trong tiếng Latin và tiếng Anh nó trở thành một từ để mô tả “Creation by decree” (tạm dịch: tạo ra một cái gì đó chỉ với việc ra lệnh). Từ này chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp từ này trong quyển Genesis 1:3 bằng tiếng Latin.
Tất nhiên, “Creation by degree” ở đây không hoạt động giống như trong Genesis. Nếu bạn muốn có một tòa nhà, bạn không thể chỉ nói, “Tôi muốn một tòa nhà.” Trước hết là bạn phải có tiền, bạn phải đào đất, đổ móng, xây khung, v.v. Việc ra lệnh không thực sự cho bạn bất cứ điều gì nếu bạn không có tiền và sức lao động. Nói cách khác, mặc dù các “họ” muốn thực tế khác đi, nhưng bản thân việc đưa ra một sắc lệnh không thực sự đem lại được gì cả. Bản thân nó, một sắc lệnh cũng vô dụng cũng như một ông già hét vào mặt trời và đòi hỏi.
Sự quỷ quyệt của tiền pháp định là nó khiến cho vấn đề bạo động giống xảy ra như một vấn đề bình thường của thị trường. Hành động in tiền Fiat ra quá nhanh sẽ tạo ra vấn đề lạm phát, nói theo một cách khác đó là việc ăn cắp tiền từ những một người để trả tiền cho một người khác để thực hiện các hành động được đề xuất. Hành vi trộm cắp đó được che giấu và kết hợp với sự tuyên truyền của Keynes, khiến cho tiền pháp định trong như có vẻ vô hại, thậm chí có thể xem như là việc quá đỗi bình thường.
Các quy luật của Fiat rất khủng khiếp đối với nhân loại; như ta có thể thấy rõ chúng ở sự chậm tiến ở Liên Xô và Bắc Triều Tiên. Việc tiến bộ sẽ trở nên khó khăn trong một xã hội được xây dựng trên chế độ độc tài nô lệ. Tiền pháp định giống một kẻ tội phạm có hành động có tổ chức, khiến mọi thứ dường như là tự nguyện.
Tiền pháp định hủy hoại sự khích lệ
Trên thị trường, có một vị đại gia đặc biệt rất ít nhạy cảm về giá cả hàng hóa. Và, vị đại gia này không ai khác chính là người đã tạo ra tiền pháp định. Họ có thể in tiền vì đủ loại lý do – một số vì lý do lợi ích nhân từ (phúc lợi cho người nghèo), một số khác thì không (xây dựng quân đội). Họ tiêu xài tiền bạc như tên hải tặc say xỉn vừa tìm thấy kho báu trên biển.
Vị đại gia này luôn có một nhân vật ngồi giữa. Bản thân họ không thực sự mua một máy bay chiến đấu hay một tòa nhà văn phòng, sẽ luôn có ai đó đóng vai trò là người thay thế để thực hiện các giao dịch. Người đại diện này làm việc thay mặt cho vị đại gia để mua các loại hàng hóa và dịch vụ khác nhau, thực hiện các chi tiêu.
Các người đại diện này kẻ tiêu tiền của người khác để thu lợi một người khác nữa, vì vậy họ không cần sự khích lệ để tạo ra các giao dịch hiệu quả. Động lực tạo ra giá trị của họ nghiêng như Tháp Pisa, nói thẳng ra là không hề có.
Khi chúng ta mua bán trên thị trường bằng tiền của mình, chúng ta sẽ cân đo đong đếm để xem liệu chúng ta mua món háng đó với đúng giá trị của nó không. Vì do chúng ta sẽ khá nhạy cảm về giá cả và sẽ cố gắng mua nó đúng với giá trị so với số tiền mà chúng ta phải trả.
Ảnh minh họa – Nguồn: Internet
Tuy nhiên, đối với vị đại diện chịu trách nhiệm về chi tiêu, việc tối ưu giá trị đồng tiền khi mua hàng không phải là ưu tiên hàng đầu của họ. Họ chi tiêu theo cách có lợi cho chính họ chứ không phải cho người khác. Điều này không nhất thiết phải diễn ra rõ ràng như vấn đề “khai man, cắt xén”. Họ chỉ việc dành ít thời gian hơn để xem xét các hàng hóa và dịch vụ, hay chỉ mua hàng từ những người quen của họ.
Nói chung, tiền của vị đại gia này sẽ bị chi nhiều hơn. Trong nền kinh tế tiền tệ tốt, vị đại gia sẽ sa thải những người như vậy — nhưng trong nền kinh tế tiền pháp định, họ sẽ không cần quan tâm nhiều vì họ có tiền và họ cũng không nhạy cảm với giá cả. Chúng ta cũng vậy, bạn sẽ làm điều đó khi mà tiền bạc không phải là vấn đề. Tệ thật, họ được cho là những người có tài năng và có định hướng nhất trong xã hội. Thay vì xây dựng những thứ có lợi cho nền văn minh, họ lại tham gia vào “một phi vụ”!
Bạn có thể thấy đấy, chỉ cần một vài người gian lận thì những người khác cũng sẽ có động cơ để làm theo. Bạn chỉ cần nhìn vào các trò chơi online để có thể nhận ra điều đó, gian lận giúp người chơi dễ dàng đạt được các lợi tức hơn. Gian lận là một hành vi hấp dẫn, vì nó dễ hơn nhiều so với việc chăm chỉ. Tất cả chúng ta đều sẽ trở thành những cầu thủ giả vờ đau để yêu cầu lợi thế từ trọng tài.
—–Còn tiếp—-
Đây là những chia sẻ của Jimmy Song, được biên dịch và biên soạn, không hoàn toàn là những quan điểm của CryptoViet.
Trả lời